Przywództwo oparte na nagrodach i przymusie

Jaki rodzaj władzy jest najefektywniejszy?

Jakie konsekwencje są powodowane przez poszczególne kategorie władzy?

Nagrody i przymus są pewnym rodzajem zasobów oferowanych przez lidera w wymianie za przejawianie pożądanego przez niego zachowania przez drugą osobę. Przymus zakłada nałożenie na drugą osobę konsekwencji za przejawianie niepożądanego zachowania.

Przywódca opierający się na nagrodach może obiecywać dodatkowe wynagrodzenie na nadgodziny w pracy, premię sprzedawcom, którzy zdobędą największa liczbę klientów itepe itede.

Przywódca opierający się na przymusie lider może zagrozić pracownikowi zwolnieniem z pracy, jeżeli nadal nie będzie się pojawiał na spotkaniach zespołu. Może również wstrzymać mu wypłatę premii, jeżeli nie poprawi swojego zachowania.

Powyżej dwie podstawy władzy są najskuteczniejsze. Należy to rozumieć w taki sposób, że przy stosowaniu tych dwóch podstaw masz największe szanse uzyskać oczekiwanie zachowanie drugiej strony. Oczywiście należy pamiętać by stosować te podstawy z rozmysłem ponieważ uruchamiają one dość złożone mechanizmy.

I

Te dwie podstawy przywództwa są skutecznym narzędziem wpływu, kiedy są spełnione pewne warunki.

II

Wykorzystanie tego rodzaju przywództwa pociąga ze sobą liczne efekty uboczne, które mogą w przyszłości zarówno pomóc jak i zaszkodzić liderowi.

Efektywnie posługiwać się nagrodami i przymusem możemy wówczas, gdy starannie dobierzemy rodzaje środków oddziaływania. Najważniejsza kwestią jest to, czy cel oddziaływań pragnie tego, co chcesz mu zaoferować, a obawia się konsekwencji niepożądanego zachowania. Może przecież być tak, że nagroda, która kogoś kusisz nie ma dla niego żadnej wartości.

Pułapką jest tutaj odgadywanie potrzeb innych na podstawie własnych upodobań.

Doświadczenie

Wyobraź sobie, że jesteś 8 letnim dzieckiem, któremu za dobre sprawowanie rodzic przydziela nagrodę w postaci talerza pełnego szpinaku. Wczuj się w perspektywę dziecka. Być może dla dorosłego szpinak jest doskonałą nagrodą dostarczającą mnóstwo minerałów i witamin, ale jako dziecko prawdopodobnie nie odbierzesz tego, jako nagrodę. Dodatkowa czekolada taką nagrodą by była, talerz pełen szpinaku już niekoniecznie. Nagradzając dziecko szpinakiem za dobre sprawowanie możesz spodziewać się pogorszenia tego zachowania. Co wybrałeś/aś jako dziecko szpinak czy czekoladę?

Nagroda lub groźba musi mieć odpowiednią siłę oddziaływania. Jeżeli wymagasz od pracowników podwojenia wydajności o 50% a grozisz zmniejszeniem wypłaty miesięcznej o 10% to niewiele zyskasz, gdyż pracownik przekalkuluje sobie, że za 10% zysku nie opłaca mu się wydatkować o 50% więcej energii na pracę. Bodziec do zwiększenia wysiłku jest po prostu za słaby.

Aby posługiwać się nagrodami i przymusem musisz mieć dostęp do tych zasobów. Osoba, która podlega twojemu oddziaływaniu musi być przekonana, że masz rzeczywisty dostęp do tych zasobów.

Przykładowo: Jeżeli jesteś liderem i masz w zespole osobę, która jest leniwa i niekompetentna, ale jest pociotkiem i zyskała posadę dzięki znajomościom, to grożenie takiej osobie zwolnieniem może nie być skuteczne, gdyż osoba ta będzie wiedziała, że ciocia czy wujek ją obroni.

Ważne

Przy stosowaniu nagród i przymusu najważniejsza jest konsekwencja, czyli wykonanie tego, co się powiedziało. Stosując obietnice i groźby bez pokrycia, szykujesz sobie kłopoty. Jeżeli okaże się, ze kłamałeś na jakiś czas stracisz wiarygodność w oczach drugiej osoby. Groźby zawsze musza być dobrze przemyślane, gdyż jest to miecz obosieczny.

Nagrody i przymus wywołują oddźwięk emocjonalny. Nagrody poprawiają samopoczucie, przymus je pogarsza. Lubimy tych, od których dostajemy prezenty, nie lubimy tych, którzy nas straszą lub ranią. Groźby mogą sprawić, że lider przestanie być lubiany. Kiedy członkowie zespołu nie lubią lidera, ma on ograniczone możliwości opierania swojego przywództwa na innych podstawach władzy. Kary powodują nasilenie się passive – agressive, poprawa zachowania następuje, tylko obecności lidera, za jego plecami można obserwować nasilenie niepożądanego zachowania. W takiej sytuacji tworzysz osobę, która kamufluje się ze swoimi niepożądanymi zachowaniami, a ty tracisz nad nimi kontrolę.