W poprzedniej części pisałem o tym, że człowiek działający samodzielnie musi mieć duży wgląd w to, jaki w nim poziom lęku, motywacji, woli działania itpee itede. W przypadku zespołu lider musi mieć wgląd w to, czego grupa potrzebuje w związku z odczuciami, jakie są w grupie. Lider taki musi być krok za grupą, by zdobyć pewną refleksję na temat tego, jakie kroki podejmować w związku z kryzysem i doświadczanymi porażkami. Mając taką refleksję wypełnia przestrzeń do bycia razem aktywnością, która znów ma pchnąć zespół do działania.

Celem nadrzędnym jest pchniecie energii na zewnątrz, do ekspansji, i nie dopuszczenie by energia kierowała się do wewnątrz, co jest działaniem antydepresyjnym. Przykładem takiego działania z jednej strony może być impreza, na której zespół może się pobawić, z drugiej może to być spotkanie, w którym ludzie poujawniają swoje lęki, obawy, problemy, wszystko zależne od potrzeby grupy. W sytuacji w jakiej obecnie się znaleźliśmy kluczowe jest oderwanie się od tego, co się dzieje na zewnątrz. Tv, radio, Internet przejmują naszą uwagę katastroficznymi informacjami podkręcając w nas negatywne emocje. Człowiek chcący działać z nową energią ukierunkowaną na cel, nie może pozwalać, aby jego umysł był przeładowany negatywnymi informacjami. Negatywne informacje mogą złamać wolę, a tym samym chęć działania. Lider chce zaprząc do działania pełen potencjał ludzi z zespołu w działaniu. Warto więc aby zadbał o uwolnienie umysłów ludzi od negatywnych, obciążających informacji z zewnątrz. Lider musi dbać o to by w zespole nie upadł duch pod naporem negatywności ze świata zewnętrznego.

Lider nowoczesny i świadomy daje członkom zespołu poczucie wolności i wpływu właśnie dzięki byciu członkiem zespołu. W sytuacji procesu społecznego w fazie rozwiązywania problemów z autorytetami coraz bardziej będą doceniali liderzy demokratyczni, który potrafią budować relacje partnerskie pełne szacunku i uznania autonomiczności każdego członka zespołu. W kontekście procesu społecznego coraz większe znaczenie będą miały kompetencje i postawy liderów, a coraz mniejsze znaczenie formalna rola lidera nadana z góry. Czyli mówiąc wprost lider swoim postępowaniem i działaniem będzie musiał udowodnić, że jest świadomym i kompetentnym liderem. Ludzie nie będą przyjmowali jego autorytetu, tylko dlatego, że pełni rolę lidera z nadania.

W sytuacji kryzysu i problemów lider musi aktywnie działać by nie pojawiły się negatywne efekty pracy grupowej. Lider musi być aktywny w dziedzinie komunikacji, podawania informacji zespołowi i edukowania grupy. W czasie kryzysu może się pojawić dużo frustracji, złości, lider powinien wyedukować zespół, aby rozróżniał konstruktywne, werbalne wyrażanie złości, które będzie wspierane, a wyładowanie sadyzmu poprzez słowne nadużycie, któremu będzie zapobiegał. Lider powinien dać możliwość wylania emocji na grupie i dania sobie informacji zwrotnych zachęcając do takiej aktywności tworząc przestrzeń do dyskusji. Zwykłe pytanie lidera na grupie „Jak się dziś czujesz?” i danie możliwości wylania emocji niesamowicie zoopiekowuje psychologicznie potrzeby członków zespołu. To lider odpowiada za utrzymanie granic nawet w sytuacji kryzysu, gdy w ludziach pojawia się wiele różnych negatywnych emocji.

Zespół jest doskonałym instrumentem, aby pomagać ludziom radzić sobie z ich problemami i trudnymi emocjami, dlatego lider musi odpowiednio stymulować interakcje grupowe i uważać by przesadnie się nie wiązać się z jednym członkiem zespołu. Warto na koniec jeszcze raz przypomnieć o wadze poświęcenia wystarczającej uwagi oporowi grupy. Lider powinien również cały czas szkolić się i podnosić swoje kompetencje radzenia sobie z dynamiką prymitywnych zachowań grupy, to jest regresją, identyfikacją projekcyjną i poszukiwaniem kozła ofiarnego w grupie.

Lider powinien również nazywać swoje błędy, porażki, pomyłki bez ogródek. Kiedy rozpozna błąd może przeprosić. Może otwarcie przyznać się do błędu lub po prostu do tego, że w tym czasie kryzysu jest również w sytuacji, w której nie wie, co dalej robić. Ludzie w tym czasie, w tym momencie procesu społecznego rozwiązywania problemów z autorytetami bardzo docenią taką otwartość i wybaczą błąd, jeżeli zobaczą autentyczne emocje lidera.

W sytuacji, gdy ludzie w procesie społecznym zmagają się z problemem z autorytetem, rozważając i rozmyślając nad istotą władzy i zarządzania innymi przyznanie się lidera do błędu, porażki czy niewiedzy może być rzadkim i uzdrawiającym doświadczeniem dla członków zespołu.