Dziecko po przejściu ostatniej, końcowej fazy buntu nastolatka dociera do etapu, w którym zna swoje realne możliwości, potrafi współpracować oraz budować zdrowe zależności. Rodzice mogą odetchnąć z ulgą i współpracować z dzieckiem w oparciu o partnerskie, przyjacielskie relacje.
Zespół, który przeszedł przez fazę przeciwosobistego rozczarowania dociera do ostatniej, tej najbardziej dojrzałej – fazy współzależności i pracy. W tej fazie zespół może funkcjonować w sposób dojrzały na partnerskich zasadach. Lider w tej fazie może się trochę odsunąć na bok, bo zespół jest samosterowny i doskonale sam działa. Lider nie musi już tak kontrolować, pilnować i wkładać tak wiele energii w prowadzenie zespołu. Osiągnął z zespołem sukces pomagając mu dotrzeć do ostatniej fazy, wiec nagrodą dla niego jest to, że ma teraz więcej czasu dla siebie. Lider może zająć się bardziej swoim rozwojem, na przykład częściej jeździć na swoje szkolenia i zostawiać grupę samą. Zespół doszedł do fazy, w której ludzie znają swoje realne możliwości, wiec dzielą zadania zgodnie z kompetencjami i umiejętnościami i nie wystawiają się na przysłowiową minę.
Lider musi tutaj przepracować swoje wewnętrzne obawy: że jest niepotrzebny, że jest odsunięty, że jest pomijany, że jest niezauważany, że jest nieprzydatny itepe i itede. Zespół dojrzały docenia lidera, jednak nie jest od niego tak zależny jak we wcześniejszych fazach. Właśnie na tym polega zdrowa zależność – gdy mogę coś zrobić sam/a to to robię, gdy potrzebuję w czymś twojej pomocy to cię o nią proszę.
Lider podobnie jak mądry rodzic, który puszcza coraz bardziej dziecko w świat, puszcza członków zespołu. Tak jak rodzic zawsze będzie rodzicem dla dziecka, choćby było najbardziej niezależną jednostką, tak lider pozostanie liderem dla członków zespołu, chociaż działają w ostatniej fazie bardzo niezależnie. Tak jak rodzic w końcowym etapie jest życzliwym doradcą – przyjacielem, który może coś doradzić, ale nie kontroluje, tak lider również doradza i nie jest już dyrektywny. Zespół bierze inicjatywę, dyskutuje na spotkaniach na partnerskich zasadach, dlatego lider może wiele zyskać w tej fazie jeżeli nie boi się, że straci autorytet i pozycję.
W fazie współzależności i pracy członkowie zespołu wykazują odpowiedzialność, samodzielność, wzajemne wsparcie, partnerstwo. Pracują rzetelnie i osiągają realne rezultaty.
Co ma robić lider w tej fazie?
Doceniać zespół za inicjatywę, samodzielność, zaangażowanie, partnerstwo, rzetelność i pracowitość. Traktować po partnersku i pomagać wtedy, gdy to jest potrzebne, a nie wtedy, gdy czuje swoją potrzebę podkreślenia roli. Dawać dużo samodzielności, niezależności i wolnej przestrzenni na zrealizowanie potencjału ludzi w zespole.