Zespół, który poradził sobie w fazie pierwszej z lękiem, zależnością i biernością dojrzał dzięki czemu przechodzi do fazy drugiej – fazy przeciwzależności i walki. W pierwsze części tego cyklu artykułów wskazywałem, ze proces grupowy jest identyczny jak proces dorastania i dojrzewania człowieka. Dziecko będąc w fazie zależności jest zlane z matką i ojcem i jego indywidualne Ja wyłania się około 6/7 roku życia i to właśnie dlatego przyjęło się mówić, że w tym wieku dziecko jest gotowe do socjalizacji. Dziecko z wykształconym Ja potrafi odróżnić się od rodziców i zdaje sobie sprawę, że jest odrębną istotą.

Grupa wchodząc w drugą fazę procesu grupowego jest jak to dziecko i ludzie widzą, że są zupełnie inni niż lider i pozostali członkowie zespołu. W tej właśnie fazie ludzie zaczynają różnicować się od siebie i zachowują zupełnie odwrotnie do fazy pierwszej, czyli tak jakby w ogóle nie potrzebowali zależności. Ludzie w tej fazie sądzą, że poprzez walkę i rywalizację zbudują swoją pozycję i sukces w zespole. W fazie pierwszej ludzie próbowali się ukryć i być niewidoczni, w fazie drugiej jest zupełnie na odwrót ludzie robią wszystko by zabłysnąć na forum grupy. Zespół wynurzając się z energii zależności nabiera ogromnej witalności, co może powodować chaos w zespole. Chaos wynika z faktu, że każdy w grupie chce zaistnieć i lider musi się odnaleźć w tej sytuacji. Ludzie określają swoje role w zespole i szukają najlepszego dla siebie miejsca. Najczęściej odbywa się to nieświadomie i zgodnie z indywidualnym programem skryptowym każdego członka zespołu.

Lider musi poradzić sobie z nadmierną energią, która pojawia się na tym etapie w zespole. Musi również poradzić sobie z ewentualną własną frustracją wynikająca z faktu, że członkowie zespoły zachowują się bardzo różnie, niektórzy mogą na spotkaniu zespołu w skupieniu słuchać, a inni będą się w tym czasie bawili telefonami lub grzebali w laptopie, jeszcze inni będą dowcipkować i się wygłupiać. Mogą więc być kłopoty z realizowaniem programu merytorycznego i lider musi wiedzieć jakie treści realizowane są w zespole na poziomie nieświadomym, aby nie popaść w rezygnację lub frustrację. Lider nie powinien również brać całej sytuacji do siebie myśląc, że zespół go lekceważy, nie okazuje szacunku, bo to, co się pojawia idzie z procesu grupowego i jest nieuświadamiane przez członków grupy. Lider przede wszystkim ma ogarniać nadmiar energii i dawać zadania, w którym ta energia może być w konstruktywny sposób wykorzystywana.

W zespole w tej fazie odbywa się walka o pozycję, tutaj do obsadzenia jest rola nieformalnego lidera widocznego i nieformalnego lidera niewidocznego, który będzie w cieniu, objawiają się wojownicy, społecznicy, organizatory, strażnicy norm, outsiderzy, błazny grupowi a także kozły ofiarne. Zespół tworzy swoje własne życie, warto więc by lider widział to angażował to życie dla dobra organizacji. Należy zaopiekować ludzi w ich rolach i dać im się w nich realizować, pamiętając o ochronie kozła ofiarnego. W tej fazie ludzie są nastawieni na wyniki, gdyż w zespole jest duża rywalizacja, każdy chce być lepszy od drugiego. Ta faza może trwać 1,5 do 2 lat, dłużej raczej nie bo ludzie nie mogą dłużej funkcjonować na tak wysokich obrotach, zużywając tak wiele energii. Po prostu dłużej ludzie nie są w stanie pracować na tak wysokich obrotach bez żadnej głębszej refleksji. Chcąc mieć dojrzały zespół, bardziej współpracujący, nie warto robić ciągłych reorganizacji zespołów po to, by ludzie pracowali ciągle na najwyższych obrotach znajdując się w fazie drugiej. Szczególnie przy wysokich specjalizacjach takie reorganizacje nie opłacają się na dłuższą metę.

Warto orientować się kiedy zespół wchodzi w fazę przeciwzależności i walki, a to można zauważyć po cechach charakterystycznych dla tej fazy. W odróżnieniu do fazy zależności w zespole dochodzi do wymiany poglądów, podkreślane są różnice, ludzie są bardzo energetyczni, można dostrzec dużą rywalizację, żartowanie, silnie zarysowane role i stanowiska.

Lider w tej fazie może posługiwać się milczeniem jak sposobem pozyskania uwagi i zapanowania nad chaosem. Ważne jest aby nie powstrzymywał energii grupy a kierował ją w konstruktywne działanie. Dobrze jest dawać informacje zwrotne do grupy, jednocześnie spotkania kontraktować, trzymać normy i ramy. Lider może dzielić swoimi odczuciami odnośnie tego, co dzieje się w grupie i prosić zespół o wsparcie. Energię grupy powinien wykorzystywać do tego, by angażować wszystkich także tych wycofanych, outsiderów i kozłów ofiarnych. Niezwykle ważne, a nawet kluczowe jest stawianie granic destruktywnym działaniom, szczególnie wówczas, gdy frustracja grupy wyładowywana jest na kozła ofiarnego.