Ambitny szef/lider marzy o tym, aby mieć zespół współpracujący, znajdujący się w fazie realnych możliwości grupy. To jest zupełnie zrozumiałe, gdyż w tej fazie ludzie wykazują się dużą odpowiedzialnością i zaangażowaniem w współpracę. Zanim zespół osiągnie fazę współpracy musi przejść kolejno wszystkie fazy procesu grupowego. Proces grupowy przebiega równolegle z  zadaniami, obowiązkami zawodowymi. Proces grupowy nie zależy jednak od zadań, celów, standardów i procedur a rządzi się swoimi zasadami. Pracownik w kontakcie indywidualnym może się wydawać bardzo dojrzały i rozmowa  z nim będzie czystą przyjemnością, gdy jednak znajdzie się w zespole będzie zachowywał się zgodnie z daną fazą procesu grupowego. To jest właśnie fenomen procesu grupowego, który działa poza świadomością członków zespołu.

Proces grupowy odkrył w latach 30 ubiegłego wieku Kurt Lewin. Kurt Lewin dostał zlecenie przeprowadzenia cyklu szkoleń w biznesie. Prowadząc szkolenia z danego tematu Kurt Lewin zauważył, że oprócz przerabiania tematu szkolenia, grupa pracuje na poziomie nieświadomym nad zupełnie innym celem. Przyglądając się nieświadomym celom grup odkrył proces grupowy, który działał identycznie w każdej grupie, z  którą pracował.  Proces grupowy jest bardzo naturalny i jest identyczny jak wzrost i rozwój człowieka.

# 1 FAZA ZALEŻNOŚCI

Małe dziecko zaraz po urodzeniu jest całkowicie zależne od matki, matka jest dla niego całym światem, ziemią, która go chroni, daje ciepło i pożywienie. Do 6/7 roku życia dziecko kształtuje swoją osobowość i świat widzi poprzez pryzmat relacji z rodzicami. W procesie grupowym mówimy o fazie zależności, pierwszej fazie, w której zespół jest całkowicie zależny od lidera, prowadzącego zespół. W tej fazie zespół oczekuje od lidera wsparcia, zapewnienia bezpieczeństwa i solidnego oparcia.

# 2 FAZA PRZECIWZALEŻNOŚCI I WALKI

Dziecko w fazie rozwoju poznaje świat i zaczyna dostrzegać, że poza matką, ojcem istnieją również inne rzeczy i sprawy, które są interesujące. Dziecko chociaż nadal jest zależne od matki i ojca to potrzebuje na jakiś czas oddalać się od rodzica i eksplorować świat, co pozwala mu ukształtować swoje własne Ja różne od Ja rodzica. Dziecko w fazie różnicowania zaczyna tworzyć swoją indywidualność, odgranicza, odseparowuje się od matki, ojca. Zespół przechodzi przez podobną fazę, w której mimo zależności od lidera potrzebuje odciąć się od niego, by określić swoją tożsamość. Jest to druga faza procesu grupowego – faza przeciwzależności i walki.

# 3 FAZA WŁADZY, SIŁY I AUTORYTETU

Dziecko, które ukształtowało swoje indywidualne Ja  i przeszło fazę różnicowania od rodziców nieuchronnie dojdzie do fazy rozwoju, w którym będzie musiało się skonfrontować z autorytetem rodziców, który do tej pory wydawał się mu niemal boski. Faza ta zaczyna się od kryzysu odpowiedzialności a kumulacją jest atak na rodzica. Jest to ten dobrze znany bunt okresu dojrzewania, który jest tak bardzo trudny dla rodziców. Tak samo trudny jest dla liderów atak na prowadzącego zespół w fazie władzy, siły i autorytetu. Potrzeba w tym czasie dużo wiedzy, osadzenia w sobie, dobrze też znać odpowiednie interwencje i zapewnić sobie wsparcie z zewnątrz.

# 4 FAZA IDEALIZACJI, PONADOSOBISTEGO ZAUROCZENIA

Po okresie buntu w idealnym scenariuszu dziecko uspokaja się i nawet idealizuje rodziców, bo jest w fazie zauroczenia odkrytą w sobie mocą. Niestety nie wszystkie dzieci i rodziny przechodzą konstruktywnie fazę buntu, co może kończyć się bardzo źle – problemami emocjonalnymi, kłopotami w szkole, sięganiem po używki a nawet łamaniem prawa. Zespół po fazie ataku na lidera również może wejść w fazę idealizacji i ponadosobistego zauroczenia ale gdy nie uda się konstruktywnie przejść fazy władzy, siły i autorytetu zespół może się rozpaść.

# 5 FAZA PRZECIWOSOBISTEGO ROZCZAROWANIA

Po fazie idealizacji dziecko w swoim rozwoju musi doznać rozczarowania, gdyż odkryta moc osobista nie zawsze będzie zapewniała sukcesy w świecie zewnętrznym. W tym okresie dziecko będzie przeżywało zawód i rozczarowanie, gdyż jego marzenia o niepowstrzymanej mocy okażą się idealizacją. Zespół, który odkrywa swoją moc również musi nieuchronnie wejść w fazę przeciwosobistego rozczarowania. Doznania fazy idealizacji i ponadosobistego zauroczenia były piękne, jednocześnie zbyt idealistyczne i w konfrontacji z rzeczywistością trzeba skorygować spojrzenie na sytuację.

# 6 FAZA WSPÓŁZALEŻNOŚCI I PRACY

Rozczarowanie doprowadza dziecko do ostatniej fazy rozwoju, w którym zna ono doskonale swoje możliwości, zdaje sobie sprawę z tego, co jest w stanie zrobić a czego nie. Dziecko wie, że nie wszystko osiągnie samo, że potrzebuje wsparcia rodziców i innych ludzi, że musi współdziałać i współpracować z innymi ludźmi. Dziecko więc doskonale porusza się w społeczności i jest w stanie sięgać po wyznaczone przez siebie cele oraz zyskać osobiste spełnienie. Zespół dzięki przejściu przez fazę przeciwosobistego rozczarowania dociera do fazy współzależności i pracy. Zespół na tym etapie doskonale współpracuje, ludzie cechują się zdrową zależnością i efektywnością w pracy.

Mądry rodzic wspiera dziecko by przechodziło przez kolejne fazy rozwojowe bezpiecznie dla siebie i jak najbardziej optymalnie rozwojowo. Mądry lider wspiera swój zespół by przechodził przez kolejne fazy bez destrukcji i szkód emocjonalnych. Świadomy lider prowadzi proces grupowy i wspomaga zespół, gdy ten boryka się z trudnościami wynikającymi z poszczególnych faz. Lider może pozytywnie wpływać na zespół w każdej fazie. Lider może motywować do rozwojowego działania i dojrzewania zespołu. To obecnie od lidera zależy czy zespół wygrzebie się z fazy wtórnej zależności podczas odmrażania gospodarki i zespół ruszy w kierunku współpracy. W tym czasie odmrażania ten cykl artykułów ma na celu wesprzeć liderów/szefów oraz zespoły w wydobywaniu się z fazy wtórnej zależności i nawiązywaniu współpracy wewnątrz zespołu.