„Edukacja nie jest czymś, co robi nauczyciel, jest to naturalny proces rozwijający się spontanicznie w istocie ludzkiej. Nie jest nabywany przez słuchanie słów, ale dzięki doświadczeniom nabywanym przez dziecko w otoczeniu” – twierdziła wybitna włoska pedagożka, twórczyni własnej metody edukacyjnej Maria Montessori.

W ostatnim tygodniu byłem w kinie obejrzeć film dokumentalny „Pozwólmy nauczać dzieciom”, aby zapoznać się metodą edukacyjną Montessori. Po obejrzeniu filmu mogę stwierdzić, że metoda jest bliska filozofii, która wyznajemy my trenerzy, szkoleniowcy, nauczyciele pracujący na procesie grupowym. W tej metodzie podobnie jak w procesie grupowym, jesteś krok za tym, który się uczy. Ufasz procesowi grupowemu i naturalnemu dążeniu człowieka do rozwoju. Prowadzący obserwuje proces i wchodzi z interwencją tylko wówczas, gdy jest ona adekwatna i potrzebna. Wymaga to wielkiej empatii, wiedzy i rozumienia procesowego ze strony prowadzącego. Edukowanie w tej filozofii również odbywa się w chwili, gdy ktoś jest gotowy. Prowadzący nie jest dyrektywny i nie wymusza nic swoją wolą, obserwuje, czeka na ten idealny moment.

W metodzie Montessori rozwój stymulują różnego rodzaju materiały edukacyjne, odpowiednio przygotowane doświadczenia, sala przypomina laboratorium dla malucha. Myśląc procesowo również przykładamy wielką wagę do materiałów dydaktycznych i doświadczeń na szkoleniu rozumiejąc, że to jest o wiele cenniejsze niż dyrektywna edukacja. To dlatego zasoby materiałowe i wiedzowe muszą być wielkie, by dawać możliwość doświadczania uczestnikom tego, czego w danym momencie potrzebują. Scenariusz jest więc tylko ramą czasową i propozycją ćwiczeń, które mogą być zmienione jeżeli potrzeba grupy będzie inna niż ta zakładana w scenariuszu.

Zdaniem Marii Montessori dziecko jest własnym budowniczym i nikt nie ma prawa budować za niego. Dzięki Montessori powstała sieć przedszkoli i szkół opartych na idei nieskrępowanego rozwoju dziecka, w którym wychowawca jest dyskretnym opiekunem wspomagającym procesy rozwojowe. Dzieci poruszają się swobodnie, pracują samodzielnie lub w małych grupach, a placówka zapewnia im środowisko, które spełnia ich potrzeby rozwojowe, i w którym mogą budować i rozwijać solidne podstawy do tworzenia własnej autonomii i poczucia wartości. Dzięki zaufaniu i zrozumieniu ich potrzeb, dzieci zyskują niezależność, pobudzają koncentrację, pewność siebie, samodyscyplinę, społeczną otwartość i entuzjazm do nauki. Tego typu edukacja stawia nauczycielom wielkie wymagania, jednak owoce takiej pracy są wspaniałe.