Czym jest autorytet?

Autorytet nie jest cechą, którą można mieć w sensie posiadania pewnych właściwości. Autorytet jest rodzajem stosunków międzyludzkich, w których jedna osoba traktuje drugą jako postawioną wyżej od siebie. Wyróżniamy dwa rodzaje autorytetu: 1. Autorytet racjonalny 2. Autorytet oparty na zakazie.

1. Autorytet racjonalny opiera się na relacji wyższość – niższość, jednak nie chodzi w tej relacji o wykorzystanie niższego przez wyższego. Takie stosunki mamy między nauczycielem a studentem. Interesy nauczyciela i ucznia są jednokierunkowe. Nauczyciel czerpie satysfakcję w sytuacji, gdy uczniowi uda się wykonać postęp i wzrastać. Niepowodzenie ucznia jest także niepowodzeniem nauczyciela.

2. Autorytet oparty na zakazie jest np. w relacji właściciela niewolnika i niewolnika. W tej relacji właściciel niewolnika pragnie wyzyskać niewolnika i w żaden sposób nie dba o jego indywidualny interes. Właściciel im więcej czerpie z niewolnika tym bardziej jest zadowolony. Interesy obu stoją w wyraźnej sprzeczności, to co przynosi jednemu korzyść drugiemu szkodzi.

W autorytecie racjonalnym wyższość jest warunkiem pomocy, w drugim przypadku eksploatacji zasobów osoby z niższej pozycji. W autorytecie racjonalnym dynamika procesu w relacji sprawia, że dystans między nauczycielem i studentem cały czas się zmniejsza. Student dzięki nauczycielowi wzrasta, aż staje się równy nauczycielowi. Można to porównać do relacji mistrza i ucznia w czasie nauki. Po czasie uczeń staje się równy mistrzowi i również staje się mistrzem dziedziny, którą zgłębiał. W autorytecie opartym na zakazie dystans nie tylko się nie zmniejsza, ale jeszcze się powiększa.

W pierwszej sytuacji autorytetu racjonalnego psychologicznie mamy doczynienia z czynnikiem miłości, podziwu i wdzięczności. W sytuacji autorytetu opartego na zakazie mamy doczyniena z niechęcią i wrogością do autorytetu (tłumioną ze względu na wszechwładzę autorytetu).