Komunikacja interpersonalna (np. nauczyciel – rodzic), komunikacja masowa (władza – społeczeństwo):
• werbalna – rozmowa, czytanie tekstu, formułowanie wypowiedzi na piśmie
• niewerbalna – „mowa ciała”: mimika, gesty
KOMUNIKACJA WERBALNA
– informacje przekazujemy przez słowa;
– to wszystko, co mówimy (treść, zawartość);
– sposób, w jaki posługujemy się mową oraz pismem.
KOMUNIKACJA NIEWERBALNA
– gesty;
– wizerunek osobisty;
– ton głosu;
– odległość od rozmówcy;
– otoczenie społeczne w jakim żyjemy i pracujemy;
– sposób w jaki siedzimy, stoimy, chodzimy, kontaktujemy się wzrokowo;
– wzdychanie, płacz, śmiech, pomruki, czyli dźwięki paralingwistyczne.
Komunikacja werbalna jest to podstawowy sposób komunikacji międzyludzkiej. Żeby komunikacja werbalna mogła mieć miejsce, muszą istnieć osoby: mówiąca i słuchająca. W komunikacji dużą role odgrywają takie czynniki, jak:
– akcent i modulowanie wypowiadanych kwestii, co często ma większy wpływ na partnera interakcji niż treść wypowiedzi;
– stopień płynności mowy;
– zawartość (treść) wypowiedzi – w tym przypadku zasób leksykalny ma związek z kompetencjami kulturowymi jednostki – np. osoby o mniejszych kompetencjach kulturowych rzadziej posługują się językiem literackim, a częściej gwarą środowiskową lub regionalną;
– iloczas (zmniejszanie lub wydłużanie czasu wypowiadanego słowa). Komunikacji werbalnej najczęściej towarzyszy komunikacja niewerbalna. W trakcie rozmowy przekazywanym treściom towarzyszą gesty oraz mimika, które w przyjętym kodzie językowym w danej kulturze potwierdzają komunikaty zwerbalizowane.
Kluczowy element komunikacji niewerbalnej dotyczy przekazu bezsłownego.
Mowa ciała
– mimika,
– kinezjetyka,
– parajęzyk,
– kontakt wzrokowy,
– gesty.
Zależności przestrzenne (proksemika) Bliskość przestrzenna, cztery strefy używane nieświadomie podczas kontaktów i interakcji w kontaktach społecznych:
– strefa intymna (0-45cm),
– strefa osobista (45-120 cm),
– strefa społeczna (1,2-3,6 m),
– strefa publiczna (3,6-6 m).
Style komunikacyjne
POSTAWA PASYWNA
Przepraszające słowa, usprawiedliwienia, ukryte znaczenia, kluczenie, mówienie nie na temat, chaos myśli, rozpaczliwe poszukiwanie słów.
POSTAWA ASERTYWNA
Zdania wyrażające potrzeby, szczere wyrażanie uczuć, zdania bezpośrednie, słowa obiektywne, wypowiedź typu „ja”.
POSTAWA AGRESYWNA
Dwuznaczne słowa, podchwytliwe pytania, obwinianie, subiektywne opisowe pojęcia, słowa władcze, stanowcze, wyrażające wyższość, wypowiedzi typu „ty”, które obwiniają lub klasyfikują.